پس از اینکه عبدالحسین زرّین‌کوب به موضوع عقدة حقارت خاقانی اشاره کرد، عدّه‌ای با این دیدگاه، مخالف و برخی با آن موافق بوده‌اند. یکی از روانشناسانی که نگاهی علمی نسبت به عقدة حقارت داشته، آلفرد آدلر است. او در «روانشناسی فردنگر» خود با بررسی سبک زندگی، به تحلیل ویژگی‌های روانی افراد می‌پرداخته است. در روانشناسی فردنگر معیار اصلی سنجش سلامت روانی افراد، علاقة اجتماعی است. تلاش برای برتری، دیگر ویژگ...

با تحقیق روان شناختی شخصیت های یک اثر و بررسی ویژگی‌های رفتاری آنها می‌توان بسیاری از حوادث و وقایع داستان را ریشه‌یابی کرد. در این مقاله با تحلیل روان ‌شناسانة اعمال و رفتار شخصیت پارانویی و پسیکوپاتی کاوس و گرسیوز و بررسی عقدة حقارت در سیاوش، سعی شده است روابط علت و معلولی بسیاری از حوادث بزرگ زندگی آن ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. شخصیت کاوس دارای ویژگی‌های رفتاری "پارانویایی" چون غرور، د...

داستان سیاوش یکی از مهم ترین داستان های شاهنامه است که می توان آن را از جنبه های مختلف داستانی، اخلاقی، عاشقانه، روان شناختی و سیاسی بررسی کرد. هدف از نگارش این مقاله، بررسی نقش سیاست و قدرت خواهی در این داستان، با تکیه بر روان شناسی شخصیّت است و روش تحقیق نیز تحلیلی و توصیفی است. این پژوهش شامل دو بخش است: در بخش نخست، از نظر روان شناختی ، شخصیّت سودابه و سیاوش به عنوان دو شخصیّت اصلی داستان بررس...

ادبیات به دلیل ماهیت و حوزة گسترده‌اش، با سایر رشته‌های علوم انسانی اشتراک و تناسب موضوعی دارد. از این رو، قابلیت انجام پژوهش‌های بین رشته­ای در آن امکان پذیر است. در این میان رابطة ادبیات و علم روان‌شناسی از اهمیت و عمق زیادی برخوردار است؛ بگونه­ای که نقد و تحلیل اثر ادبی از منظر روانشناسی برای شناخت شخصیت صاحب اثر، یکی از برجسته­ترین روش­های نقدی است. اشعار شاعران یکی از آثار ادبی است که بازت...

ادبیات به دلیل ماهیت و حوزة گسترده‌اش، با سایر رشته‌های علوم انسانی اشتراک و تناسب موضوعی دارد. از این رو، قابلیت انجام پژوهش‌های بین رشته­ای در آن امکان پذیر است. در این میان رابطة ادبیات و علم روان‌شناسی از اهمیت و عمق زیادی برخوردار است؛ بگونه­ای که نقد و تحلیل اثر ادبی از منظر روانشناسی برای شناخت شخصیت صاحب اثر، یکی از برجسته­ترین روش­های نقدی است. اشعار شاعران یکی از آثار ادبی است که بازت...

شخصیت از عناصر اساسی داستان است. هر داستان با توصیف رفتار و گفتار شخصیت‌ها شکل می‌گیرد. کتاب «کلیله و دمنه» از جمله آثاری است که شخصیت‌های فراوانی در آن حضور دارند. اگر چه اغلب شخصیت‌ها در داستان‌های این اثر، انواع حیوانات هستند؛ اما در واقع هر کدام از شخصیّت‌ها نماد یکی از تیپ‌های شخصیتی موجود در جامعه است و می‌توان هر کدام از این شخصیت‌ها را براساس انواع نظریات علمی شخصیت مورد بررسی قرار داد. ...

«فن هجا» از فنون شعری است که به طور خودانگیخته یا غیرخودانگیخته، برای آرامش آشفتگی های درونی شاعر همراه با رنجش مهجوّ از وجود وی برمی خیزد. بدون شک در شکل گیری این نوع از شعر، عامل یا عواملی دخالت دارد، همان گونه که در جهت گیری شاعران به سوی نوع معیّنی از شعر، انگیزه ها یا عللی دخیل است. این مقاله تلاش دارد این عوامل را در دو دستة بیرونی و درونی بررسی نماید. در قسمت نخست به بررسی ریشه های هجوگرا...

«فن هجا» از فنون شعری است که به‌طور خودانگیخته یا غیرخودانگیخته، برای آرامش آشفتگی‌های درونی شاعر همراه با رنجش مهجوّ از وجود وی برمی‌خیزد. بدون شک در شکل‌گیری این نوع از شعر، عامل یا عواملی دخالت دارد، همان‌گونه که در جهت‌گیری شاعران به سوی نوع معیّنی از شعر، انگیزه‌ها یا عللی دخیل است. این مقاله تلاش دارد این عوامل را در دو دستة بیرونی و درونی بررسی نماید. در قسمت نخست به بررسی ریشه‌های هجوگرا...